Medio november, de laatste gewassen zijn vaak nog niet eens geoogst of er moet al weer nagedacht worden over de rassenkeuze voor komend jaar. Voor suikerbieten in de vroegbestelling had dit zelfs al ruim twee maanden geleden gebeurd moeten zijn. Een informatierondje langs een aantal kweekbedrijven van landbouwzaden leert dat weerbaarheid en duurzaamheid steeds belangrijkere keuzecriteria voor de akkerbouwer worden.
Groeiseizoenen worden extremer en daar hoort een passend ras bij. Ook de ‘gedwongen’ beperktere inzet van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen vraagt rassen, die meer bieden dan alleen een hoge kilogramopbrengst. Welke trends en verschuivingen zijn er nog meer zichtbaar voor aankomend teeltjaar? We zetten het voor suikerbieten, zaaiuien, zomergerst en zomertarwe op een rijtje.
Veel onafhankelijk ras info beschikbaar voor gedegen keuze
Als het gaat om het kiezen van het juiste ras kun je gemakkelijk verzanden in de vele informatie die daarvoor beschikbaar is; brochures van kwekers, demoproeven in de praktijk, open dagen, en dergelijke. Om door de bomen het bos een beetje te zien is er in ieder geval de Aanbevelende Rassenlijst van de CSAR, een onafhankelijke stichting voor de beoordeling van nieuwe rassen van landbouwgewassen. Zij laten jaarlijks voor onder andere suikerbieten, zomertarwe en zomergerst onafhankelijk onderzoek doen of een nieuw ras zich kan meten of beter is dan de rassen die al in de handel zijn.
Per gewas wordt een overzicht van aanbevolen rassen gepubliceerd met hun individuele kwalitatieve en kwantitatieve eigenschappen. Voor zomergerst en zomertarwe is dit overzicht net beschikbaar gekomen, voor suikerbieten is dit eind november. Uien vallen buiten de scoop van de CSAR. Ook voor dit gewas is daarentegen jaarlijks een onafhankelijke rassenlijst beschikbaar uitgegeven door Uireka. Uireka is een Publiek Privaat Samenwerkingsverband waarin de gehele uienketen participeert en die onder andere onafhankelijk rassenonderzoek laat uitvoeren.
Bladgezondheid steeds belangrijker bij rassenkeuze
Suikerbietentelers kijken terug op een lastig teeltseizoen. Vooral op de kleigronden in midden, noord en zuidwest Nederland was de start moeizaam. De natte wintermaanden en daarna het sterk drogende weer in maart en april zorgde voor harde grond waarop lastig een zaaibed te maken was. Moeilijk zaaien dus en door de aanhoudende droogte op veel plaatsen een behoorlijk onregelmatig opkomst. Daarna gedurende het groeiseizoen ook nog eens de nodige aanvallen op de bladgezondheid. Wat betekent dit voor het areaal en de rassenkeuze 2021?
Volgens Pieter Brooijmans, Manager Agrarische Dienst Centraal bij Cosun Beet Company is het de verwachting dat het areaal suikerbieten ongeveer gelijk blijft, namelijk rond de 82.000 hectare. Voor dit areaal is via de vroegbestelling in het ledenportaal van Cosun inmiddels 45 procent aan zaadbestellingen geplaatst. “Op basis van deze bestellingen zie ik een grotere belangstelling voor rassen met een aanvullende rhizomanieresistentie en voor rassen met een hoge bladgezondheid.” Dit beeld wordt bevestigd door de diversekwekers.
Brooijmans heeft voor degenen die in december nog moeten bestellen het nieuwtje dat de bladgezondheid op de nieuwe rassenlijst nog nauwkeuriger wordt weergeven. Elk ras krijgt nu een cijfer in plaats van de aanduiding ‘lage, gemiddelde of hoge bladgezondheid’. Verder is er een verwachting vanuit de kwekers dat door de tegenvallende gemiddelde suikeropbrengsten en daarmee samenhangende uitbetaling dit seizoen, er voor komend seizoen meer aandacht is voor rassen met hoge gehalten.
Binnen de veredeling is continue aandacht voor resistenties
Achter de schermen wordt bij de kwekers continu gewerkt aan de plantkundige bedreigingen, die op de teelt afkomen. Droogtetolerantie, vergelingsvirus, cercospora en M. chitwoodi zijn bijvoorbeeld onderwerpen die volop aandacht krijgen. Zeker voor de laatste drie is de reële verwachting dat binnen nu en een paar jaar voldoende zaad met een behoorlijke mate van resistentie beschikbaar komt. Welke andere trends zijn er bij het ontwikkelen en kiezen van rassen zichtbaar. Leendert Hanse, Sales Manager Nederland van SESVanderHave: “We zien dat er bij individuele telers een acceptatie komt voor raseigenschappen die hen voor specifieke problemen een deeloplossing biedt. Op dat moment is bij de rassenkeuze de hoogste financiële opbrengst niet meer leidend. Door de lage bietenprijs moet er zo efficiënt mogelijk geproduceerd worden. Het gaat om het rendement.”
Bart van der Weijden, directeur van Strube Nederland, ziet een vergelijkbare tendens. “Telers maken een weloverwogen rassenkeuze rekening houdend met meer aspecten dan alleen de financiële opbrengst. Bladgezondheid, zaadkwaliteit en gehalte zijn meer van invloed.
Bedrijfszekerheid/teeltzekerheid wordt belangrijker. Men kan zich geen fouten permitteren.” Marcel Arts, Sales Manager Nederland bij KWS Benelux, stipt aanvullend nog even een nieuw systeem van onkruidbestrijding aan. “Er is nu, speciaal voor gebieden met een hoge onkruiddruk, een systeem ontwikkeld met speciale rassen die een specifieke tolerantie hebben voor een herbicide op basis van ALS-remmers. Met maximaal twee bespuitingen past dit naadloos in het streven naar een duurzame teelt met behoud van opbrengst.”
Als ik dan toch nog een ras naar voren mag schuiven
Van der Weijden (Strube): “Eigenlijk hebben alle onze rassen een plek, maar ras Fender is inderdaad wel de favoriet met name voor standaard rhizomanie, hoog gehaltig en een prima bladgezondheid cercospora.”
Arts (KWS Benelux): “Ik moet dan een keuze maken tussen ons nieuwe ras Caprianna KWS en onze andere topper Tessilia KWS. Ik neig dan iets meer naar de laatste vanwege z’n sterke bladgezondheid en geschiktheid voor percelen met en zonder bietencystenaaltjes.”
Hanse (SESVanderHave) kiest voor het ras Yukon. “Dit is een nieuw nematode resistent ras met een resistentie tegen het sterke Rhizomanie virus.”
Bram Maarsingh (Sales Manager Nederland Betaseed) tenslotte: “Voor mij is onze BTS 6740 een interessant ras om in de gaten te houden. Dit is een hoog presterend rhizomanie ras met aanvullende rhizomanie resistentie.
Welk ras moet je als akkerbouwer nu uiteindelijk kiezen? De kwekers vatten deze vraag als volgt samen. “Maak vooral gebruik van de beschikbare data en het goede gezonde boerenverstand. Jaren kunnen sterk verschillen sterk en wat dit jaar een probleem was kan komend jaar wel weer heel anders zijn. We blijven tenslotte afhankelijk van het weer. Kies een ras dat bij je teeltdoel past!”
Zomergerst, zomertarwe en zaaiuien
Dit is het eerst deel over de rassenkeuze van suikerbieten. Binnenkort volgen deel 2 over de rassenkeuze van zomergerst en zomertarwe en deel 3 over de rassenkeuze van zaaiuien
Tekst: Kaj Poldermeer Tekstproducties
Beeld: Martin de Vries
