Akkerbouwer Cornelis Mosselman: “Bij strokenteelt moet je anders gaan denken over de invulling. Dat was de eerste uitdaging”
Akkerbouwer Cornelis Mosselman van akkerbouwbedrijf Bi-Jovira uit het Zuid-Hollandse Ooltgensplaat was jarenlang op zoek naar een manier van boeren die bij hem past. Vorig jaar besloot hij om alles radicaal om te gooien en naar zijn hart te luisteren. Alle korte termijnkeuzes werden vervangen door lange termijnkeuzes. Dit seizoen nog met 1,7 hectare strokenteelt, maar als alles goed gaat wordt dat in 2021 al zeven hectare.
Akkerbouwer Mosselman
Mosselman ging bij zijn beslissing om het roer om te gooien niet over één nacht ijs. Het akkerbouwgebied waar hij teelt, staat bekend als ‘de paardenbeul’. Grond waar de paarden vroeger flink doorheen moesten ploegen, zestig procent afslibbaar en een strakke verkaveling. Mosselman teelt met niet-kerende grondbewerking (NKG) omgeven door het zoetwatermeer ‘De Volkerak’. Om zijn plannen waar te kunnen maken overwoog de 38-jarige teler zelfs te verhuizen. Met nog enkele erfpachtgronden rondom het Haringvliet leek dat een serieuze optie. “Maar daar wordt alles opgevreten door de ganzen”, vertelt Mosselman.
Mosselman: “Mijn slechtste grond ‘de paardenbeul’ is nu mijn beste grond”
Uiteindelijk is hij de gronden rondom zijn huidige boerderij dusdanig gaan waarderen dat er op die plek een totale ommezwaai is gemaakt. “Door de goede gronden, die ik elders had – daar haalde ik gemakkelijk bruto negentig ton uien uit – voor een goede zak geld te verkopen, kon ik hier mijn plannen realiseren zonder tussenkomst van de bank. En daardoor kon ik gaan doen wat ik echt wil.”
Vier stappen
En dat is stoppen met chemie (vanwege omschakeling naar biologisch), omschakelen naar rijpaden (vanwege de zware grond), NKG om de grond zoveel mogelijk rust te geven en als meest zichtbare verandering strokenteelt. Daarbij worden op een perceel meerdere gewassen in stroken naast elkaar geteeld. Een weerbaarder gewas is uiteindelijk het doel, omdat ziekten zich minder gemakkelijk verspreiden. Mosselman begon dit traject in 2018 en in 2022 moet het complete bedrijf zijn ingericht volgens het principe van strokenteelt. Momenteel zit hij dus letterlijk middenin de switch. “De geldzak is inmiddels wel op, maar het geeft ook wel heel veel energie. Grootschalig telen past niet bij mij en van strokenteelt word ik wel echt gelukkig.”
| “Opvolging in tijd en ruimte” |
In de afgelopen anderhalf jaar heeft Mosselman keihard gewerkt om te komen waar die nu is. “Normaal heb je bij het opmaken van een bouwplan te maken met de opvolging in de tijd, bij strokenteelt moet je ook rekening houden met de opvolging in de ruimte. Dan moet je wel echt anders gaan denken over de invulling. Dat was één eerste uitdaging.”
“Maximaal investeren in deze teeltmaatregelen zorgt ook voor maximaal rendement”
Vaste rijpaden
Begin vorig jaar is hij begonnen met het toepassen van het vaste rijpadensysteem. “Als de bodem dan toch rust moet hebben, dan moet je het ook gelijk goed doen. Bij het oogsten van grasklaver hebben we toen voor het eerst geoogst vanaf de rijpaden. Grasklaver is supergoed voor je grond en als die grond dan ook nog eens niet meer bereden wordt, dan knapt de bodem twee keer zo snel op.”
Akkerbouwer Mosselman houdt niet van half werk en dus zit hij ook middenin de omschakeling naar biologisch en staan de gewassen in de strokenteelt inmiddels in volle bloei. “Strokenteelt zonder vaste rijpaden werkt niet. Dat zou hetzelfde zijn als één van de vier poten onder een tafel wegzagen. Dat werkt gewoon niet. Het rigoureus switchen heeft ons wel veel geld gekost, daar ben ik heel eerlijk in. Maar als ik zie hoe goed mijn grond in nog geen drie jaar tijd is opgeknapt, dat is gewoon ongekend. Mijn slechtste grond ‘de paardenbeul’ is nu mijn beste grond. Door het natuurlijke proces de ruimte te geven en dat doe je vooral door dingen niet te doen.”
Geduld
“Maximaal investeren in deze teeltmaatregelen zorgt ook voor maximaal rendement. Dat duurt alleen wel even. Ik ben positief ingesteld, dus zie geen hobbels in de weg. Maar je moet wel gewoon geduld hebben voordat de puzzelstukjes op zijn plaats vallen en geld gaan opleveren.”
Akkerbouwer Mosselman verwacht dan ook dat over pakweg vijf jaar heel veel akkerbouwers op dezelfde wijze gaan telen. “Over een jaar of zes gaan heel veel boeren hiermee experimenteren. Maar ik ben ook wel een beetje huiverig voor de manier waarop dat gaat gebeuren. Ik ben heel pro-strokenteelt, maar ik zie nu al experimenten voorbijkomen met granen en suikerbieten. Strokenteelt met laag salderende gewassen kan financieel niet uit. Ik zie nu al de krantenkoppen voor me waarin strokenteelt wordt afgebrand. Deze teeltwijze kan voor iedere teler een groot succes worden als je bereid bent een totaal andere manier van denken en ondernemen te omarmen. Het is niet alleen telen, de afzet en de verwerking zijn minimaal zo belangrijk.”
Mosselman: “Dit is een proefjaar, maar doordat zes van de acht gewasgroepen aanwezig zijn, is er nu al de nodige variatie aangebracht”
Proefjaar
Mosselman heeft een zoals hij dat zelf noemt een bouwplan in het kwadraat bestaande uit pompoenen, kool, (wild)bloemen, aardappelen, wortels, pastinaak, witlof en uien. “Dit is een proefjaar. We zijn begonnen met een soort van pixelteelt, maar dat ging mij te ver. Experts vertellen mij dat het zeven jaar duurt alvorens de omschakeling gemaakt kan worden van monocultuur naar strokenteelt. Ik denk dat het sneller kan, maar geef mezelf wel de tijd om te leren hoe ik het ga aanpakken.”
| “Zonder proefboerderij of commerciële partij” |
De resultaten van dit jaar gebruikt Mosselman als visitekaartje richting de afnemers en die zijn stuk voor stuk enorm enthousiast. “Zo enthousiast dat ik moet gaan kiezen met wie ik wel en niet in zee ga. Want ook vanuit de afnemerskant wordt vooruitgekeken naar de toekomst en de huidige monocultuur is daar al min of meer afgeschreven. Een onafhankelijk akkerbouwbedrijf – die zonder betrokkenheid van een proefboerderij of commerciële partij werkt – is voor alle partijen die een ‘goed verhaal’ op de markt willen zetten heel erg interessant.”
Korte keten
Het nadeel van strokenteelt is dat de prijzen hoger liggen dan bij gangbaar, omdat de teler er veel tijd en energie in moet staan. Denk aan de mechanisatie en aan het ‘bouwplan in kwadraat’ waarover Mosselman eerder sprak. Een korte keten is volgens de Zeeuwse akkerbouwer dan ook de enige mogelijkheid om de teelt rendabel te maken. Over welke prijzen praten we dan? En zijn die prijzen interessant genoeg om te investeren? “We proberen het heel praktisch in te steken door voor elke activiteit een aparte partij in te schakelen, beregenen doen we van buitenaf en ik heb een speciale rooier laten maken die op rijpaden rijdt en waar zes volle kisten op kunnen. Het is best veel uitzoekwerk om al mijn gedachten te vertalen naar de praktijk. Uitgangspunt daarbij is om samenwerkingen te zoeken die het proces (in alles fases) versterken.”
Puzzel
Maar de echte puzzel is akkerbouwer Mosselman nog aan het leggen. “Eind deze maand gaan we onze conclusies trekken. Zeer waarschijnlijk gaan we – met een investeerder die ons hierbij wil helpen – een eigen loods voor kistenbewaring bouwen. Maar dan moet ik wel goed uit kunnen leggen wat ik hier aan het doen ben. Dat is nog best lastig, maar ik heb er vertrouwen in dat die boodschap over gaat komen. Lukt het mij niet om die investeerder het verhaal goed over te brengen: dat ga ik het niet doen.”
Nieuwe marktprijzen
De wil om er iets van te maken is enorm. En zoals hij met zijn besluit niet over één nacht ijs ging, zal hij ook niet zomaar het bijltje erbij neergooien als er iets tegenzit. “We gaan dit sowieso meerdere jaren doen. We hebben nu tegenslag in de uien (met trips, red.). Daar baal ik van, maar tegelijkertijd is dat ook leuk. Want waar anderen dit nog moeten gaan ervaren zijn we straks al een stapje verder. Dit is het begin van een nieuwe manier telen en dat gaat altijd met vallen en opstaan.”
Meer informatie over het akkerbouwbedrijf van Cornelis Mosselman: www.bi-jovira.nl
