De komende tijd krijgt de agrarische sector aan de ene kant te maken met een veranderende consument: in Nederland en West-Europa ligt de focus steeds vaker op gezonde en duurzame voeding. Dit betekent minder vlees en betere kwaliteit groente en fruit. Aan de andere kant vraagt de rest van de wereld om meer, maar ook betaalbare voeding.
Vooral Azië is een groeiende markt. Voor 2017 en 2018 is met name de politieke arena in Europa belangrijk: de Brexit en de verkiezingen in een aantal Europese landen kunnen het huidige positieve klimaat veranderen. ABN AMRO verwacht voor dit jaar de hoogste economische groei in tien jaar. De groei wordt breed gedragen: de werkloosheid neemt verder af, de lonen nemen toe en het consumenten-vertrouwen laat een stijgende lijn zien. Dit stimuleert de consumentenbestedingen. Maar ook de export neemt verder toe. En dat is goed nieuws voor de agrarische sector, die sterk exportgedreven is. Maar hoewel de verwachtingen positief zijn, zijn de risico’s niet verdwenen.
Akkerbouw: Vervallen suikerbietenquotum zorgt voor hogere productie
Nederland heeft internationaal een goede positie op het gebied van aardappelen en uien. Er is veel kennis en de uitstekende infrastructuur in Nederland in combinatie met de lage vrachtkosten hebben voor een groei van de export gezorgd. De graanprijzen staan wereldwijd onder druk. In 2016 daalde de prijs van graan met 10%. En, door een goede oogst in met name Zuid-Amerika, blijft de druk op graanprijzen dit jaar hoog. In Nederland was de graanoogst juist lager: de opbrengst van tarwe viel in 2016 terug van 1,3 miljard kg naar 1,0 miljard kg. Een afname van 22%. Voor de suikerbieten geldt dat de suikerprijs hoog ligt door een tegenvallende oogst wereldwijd. Dit jaar wordt het EU suikerbietenquotum opgeheven en zal Europa dit jaar al meer suikerbieten produceren. Hierdoor verandert Europa naar verwachting van een suikerimporteur, naar een suikerexporteur. Dit zorgt voor een hogere productie, maar waarschijnlijk een daling van de prijs.
Voor de toekomst geldt dat ook de akkerbouw te maken krijgt met een consument, die vaker vanuit klimaat oogpunt, dierenwelzijn of gezondheid zijn eetpatroon aanpast. Maar anders dan bijvoorbeeld de vleessector kan de akkerbouw hiervan profiteren. Zo zouden plantaardige eiwitten een goed alternatief voor vlees zijn. En bij de toenemende vraag naar verse en onbewerkte voeding passen uien, peen en aardappels uitstekend. Bovendien kunnen de Nederlandse producenten profiteren van de consument die ook steeds meer let op de carbon foodprint van voeding. Voor de gehele akkerbouw geldt dat de prijzen nog onder druk blijven staan.
Door softe Brexit nog groei in 2017
ABN AMRO verwacht dat in het Verenigd Koninkrijk voor 2017 en 2018 de groei lager zal liggen dan in 2016, maar van een recessie zal geen sprake zijn. Voor het pond verwacht ABN AMRO in 2017 een stabilisering, maar als in 2018 de gevolgen van een Brexit duidelijker zullen worden, zal het pond naar verwachting weer dalen. Of en in welke mate de Brexit invloed heeft op de export van landbouwproducten naar het VK is van verschillende factoren afhankelijk. Allereerst natuurlijk de koers van het pond, maar ook de consumentenbestedingen in het VK en ten slotte hangt veel af van het verloop van de onderhandelingen. Vooralsnog gaan we uit van een softe Brexit, waarbij de onderhandelingen relatief soepel verlopen en de verhoudingen tussen de EU en het VK positief blijven. Dit betekent dat de invloed van een Brexit voor 2017 beperkt zal zijn, maar in 2018 zal er meer onzekerheid komen.
Verkiezingen Frankrijk en Duitsland vormen een risico
Net zo belangrijk als wat er in het Verenigd Koninkrijk gaat gebeuren is wat er in Duitsland en Frankrijk gaat gebeuren, nu de verkiezingen voor de deur staan. De Duitse economie staat er goed voor, maar grote hervormingen van de Duitse economie zijn uitgebleven, waardoor de vraag ontstaat wat er gaat gebeuren na de Duitse federale verkiezingen in september dit jaar. Ook in Frankrijk zijn er dit jaar verkiezingen. De Franse economie blijft wat achter ten opzichte van een aantal andere landen in Europa en de Franse verkiezingen zullen spannend worden. Het rechts-populistische Front National is volgens de peilingen populair. Zij pleiten voor het uittreden uit de EU. De kans dat zij de grootste partij worden is vooralsnog klein. Maar het anti-Europese sentiment in Europa is onmiskenbaar.
