Nederland beschikt over diverse tools voor duurzaam bodem- en watermanagement in de landbouw, zoals het BedrijfsBodem- en WaterPlan (BBWP), de BedrijfsWaterWijzer (BWW), en IMAP (Inzicht in Maatregelen tegen Afspoeling van middelen vanaf Percelen). Deze tools ondersteunen melkvee- en akkerbouwbedrijven bij praktisch waterbeheer. Het integreren van deze tools kan voordelen opleveren door kennisversnippering te voorkomen.
Op verzoek van het Ministerie van I&W onderzoeken de makers daarom de mogelijkheid tot samenvoeging. Hierbij wordt nadrukkelijk rekening gehouden met de wensen van gebruikers en belanghebbenden.
Beter inzicht in bodem- en watermanagement
Het doel is om te verkennen hoe de drie tools geïntegreerd kunnen worden om Nederlandse boeren beter inzicht te geven in duurzaam bodem- en watermanagement. De verkenning begon met een inventarisatie van de kenmerken van de tools en een analyse van hun structuur, functies, rekenmethodes, en geschiktheid voor gebruik.
De inventarisatie en analyse resulteren in een advies over integratieopties. Deze integratie kan variëren van een beperkte tot een grondige aanpak. Een beperkte vorm zou de gezamenlijke aanbieding van de tools zijn, waarbij elke tool zijn huidige opzet behoudt. Een grondige aanpak zou de volledige samenvoeging van de tools tot een nieuw geheel betekenen, wat een investering vraagt die substantiële verbeteringen moet opleveren.
Voordelen van integratie van diverse watertools
- Vermindering van versnippering:
Verschillen tussen tools leiden tot verwarring en onnodige discussies in de praktijk. - Kostenbesparing:
Het onderhoud van één geïntegreerde tool is goedkoper dan dat van drie afzonderlijke tools met dezelfde functies en doelgroepen.
Gebruikerservaring en draagvlak
Integratie vereist niet alleen technische reken- en programmeervaardigheden maar ook draagvlak in de praktijk en ondersteuning van organisaties die de tool gebruiken. Idealiter nemen partijen die het belang van de tool inzien de verantwoordelijkheid voor het langdurig en structureel functioneren ervan buiten de context van ontwikkelingsprojecten. Daarom vraagt het Ministerie van I&W om ook aandacht te besteden aan de organisatorische inbedding van een geïntegreerde tool.
In gesprek over watermanagement en tools
Aangezien de integratie uiteindelijk ten goede komt aan gebruikers en belanghebbenden, worden de tussenresultaten van de verkenning besproken en gedeeld met deze groep. Het gaat onder andere om agrarisch ondernemers, onderzoekers, beleidsmedewerkers, gebiedsbeheerders en belangbehartigers die actief zijn op het gebied van water en landbouw, zoals binnen het kader van het DeltaPlan Agrarisch Waterbeheer (DAW).
Kenmerken van de Bedrijfswaterwijzer (BWW)
De BWW is gemaakt als basis voor afstemming tussen melkveehouders en gebiedsbeheerders over het watermanagement dat melkveehouders toepassen op hun bedrijf. Het gaat er daarbij om zoveel mogelijk rekening te houden met de bedrijfs- en gebiedsomstandigheden. De BWW brengt voor individuele melkveebedrijven aandachtspunten en oplossingen in beeld voor de thema’s erf, wateroverlast, droogte, uitspoeling naar grondwater, afspoeling naar oppervlaktewater, kwaliteit van drinkwater voor vee en slootbeheer.
De BWW faciliteert de gezamenlijk ontwikkeling van waterplannen door betrokkenen, gericht op het behalen van specifieke doelen. Door kosteneffectieve maatregelen te integreren die passen binnen de bedrijfsvoering, bevordert het instrument duurzaam waterbeheer in de landbouw.
Kenmerken van de BedrijfsBodem- en WaterPlan (BBWP)
Het BBWP biedt maatwerk op het gebied van bodem- en waterbeheer door per perceel en bedrijf de opgaven voor water waterkwaliteit van grond- en oppervlaktewater, waterberging en de efficiëntie van bemesting, in kaart te brengen. Het geeft concreet advies over geschikte maatregelen om een goede landbouwpraktijk te combineren met een schone leefomgeving.
Het BBWP wordt toegepast in diverse gebiedsprocessen om regionale doelen op het gebied van bodem- en waterbeheer concreet te maken. Ontwikkeld in samenwerking met bodemadviseurs, kennisinstellingen en boeren, volgt het BBWP het strategische plan opgesteld binnen het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer van 2019.
Inzicht in Maatregelen tegen Afspoeling vanaf Percelen (IMAP)
IMAP is specifiek ontwikkeld voor telers en adviseurs die bekend zijn met de situatie van het perceel. De gebruiker kan de kwetsbare plekken van het perceel voor afstroming van water en afspoeling van stoffen bekijken. De tool voorziet ook in informatie over uit een deel met gedetailleerd kaarten van de risico’s en verklarende factoren binnen het perceel, en een deel met informatie over MAP is beschikbaar voor circa 255.000 percelen die zijn geregistreerd voor de open teelt van éénjarige gewassen volgens de Basisregistratie Percelen 2020.
De lijst met handelingsopties en Good Practices is samengesteld door een praktijkexperts en biedt in sommige gevallen een indicatie van de mogelijke reductie hoeveelheid afstroming. Dit is afhankelijk van de grondsoort, het grondwaterregime en het gewas.
IMAP is ontwikkeld in samenwerking tussen WEnR, WPR Open teelten, Envista Consultancy, stichting Farmmaps en Deltares. De tool wordt momenteel gehost op www.farmmaps.eu/nl/ en is gratis te gebruiken.
Bron: Verantwoorde Veehouderij
