In opdracht van het Mesdagfonds hebben Jaap Hanekamp (Professor University College Roosevelt) en Geesje Rotgers (V-Focus) het rapport onder de loep genomen. Aan de hand van hun bevindingen verdiende dat rapport de titel ’De boer betaalt, maar voor welke vervuiling’. In dit rapport is een van de conclusies dat boeren een aanzienlijk deel van vuillast in de schoenen geschoven krijgen. Bijvoorbeeld door inlaatwater vanuit het buitenland buiten beschouwing te laten, waar vaak hoge concentraties van nutriënten in water aanwezig zijn. De Nederlandse boeren worden zo verantwoordelijk gehouden voor ‘vuil’ water wat via onze buurlanden binnen komt. Het is overduidelijk dat bronanalyses op dit moment zwaar tekort schieten om conclusies te kunnen trekken zoals in het rapport van de CAB. Bovendien blijkt de grondslag, het opleggen van een heffing per hectare, tevens onduidelijk. Waarom moeten boeren extra gaan betalen wanneer het water voldoet aan de Europese norm, en de waterschappen hier geen inspanningen voor leveren? Een vraag waar de Unie van Waterschappen zelf ook geen antwoord op heeft. Harm Wiegersma, NMV voorzitter: ‘De CAB stelt voor om de boeren voor twee verontreinigingseenheden per hectare verantwoordelijk te houden. Terwijl in het onderzoek van Rotgers en Hanekamp blijkt dat de werkelijke verontreinigingseenheid gemiddeld 0,23 is, wanneer je andere bronnen van nutriënten meeneemt. Het is absurd dat ze de rekening zo eenzijdig aan boeren willen presenteren, dat gebeurt vaker, en het is een keer genoeg geweest’.
De agrarische vakbonden hebben al tijdens de ontwikkelingsfase van het rapport van de CAB grote zorgen geuit over de totstandkoming van de voorstellen. Dit leidde er onder andere toe dat de CAB het presenteren van het rapport aan de Unie van Waterschappen uitstelde van maart naar juni 2018. Volgens de vakbonden is ook juni schier onhaalbaar. Teun de Jong, voorzitter NAV: ‘Het is volstrekt onacceptabel dat men zo te werk gaat. Wij willen dat de CAB de bevindingen van het rapport van Rotgers en Hanekamp mee neemt en vervolgens een nieuw voorstel doet, die werkelijk recht doet aan het grondbeginsel ‘de vervuiler betaalt’. Het is bovendien niet wenselijk om te streven naar een vuillast van ‘0’ daar al het leven nutriënten nodig heeft.
Wij hopen dat de Tweede Kamerleden er samen met ons op toe zullen zien dat er een rechtvaardig belastingstelsel tot stand komt. Dat is het huidige voorstel absoluut niet. Ook roepen wij hen op ervoor te zorgen dat eerder aangenomen moties in dit dossier worden uitgevoerd.