Een samenwerking tussen melkveehouder en akkerbouwer kan beide partijen voordelen opleveren. Denk aan de zekerheid over mestafzet, verbetering van bodem- en waterkwaliteit, verduurzaming van de bedrijfsvoering en het sluiten van regionale kringlopen. Regelgeving en beleid kan zowel stimulerend als remmend werken voor zulke samenwerkingsverbanden.
CLM Onderzoek en Advies heeft de effecten van nieuwe regelgeving op samenwerking tussen melkveehouders met akkerbouwers in kaart gebracht. Vervolgens is ook de bijdrage van deze samenwerking aan de verduurzaming van de melkveehouderij geanalyseerd.
Verwachte effecten van nieuwe wet- en regelgeving op samenwerking tussen melkveehouderij- en akkerbouwbedrijven
Samenwerking van een melkveehouder met een akkerbouwer is door de recent doorgevoerde wijzigingen in wet- en regelgeving aantrekkelijker geworden, omdat daarmee de negatieve effecten van die beleidswijzigingen beperkt kunnen worden. Zo zullen melkveebedrijven, onder andere als gevolg van afschaffing van de derogatie, meer mest moeten gaan afvoeren. In een samenwerking kan dit worden geregeld.
De akkerbouwer kan daarnaast de plicht om meer rust- en vanggewassen te telen, invullen met eiwitrijke gewassen of mais als veevoer voor de melkveehouder. Of samenwerking nog steeds aantrekkelijk is na invoering van de (mogelijk) toekomstige regelgeving op het vlak van grondgebondenheid, ammoniak en klimaat, is afhankelijk van de manier waarop het beleid wordt ingevuld.
Gevolgen van samenwerking voor duurzaamheidsdoelen zuivelketen
Samenwerking van melkveehouders met akkerbouwers draagt bij aan enkele duurzaamheidsdoelen van de zuivelketen. Vooral door het rondzetten van lokale kringlopen (door afzet van mest dichtbij en eiwitteelt binnen de samenwerking) wordt bijgedragen aan de doelen. Zo kan het de broeikasgasemissies (als gevolg van transport) verlagen, het aandeel eiwit van eigen grond verhogen en de biodiversiteit verbeteren. De bijdrage aan de duurzaamheidsdoelen van de zuivelketen is naar verwachting echter beperkt.
Negatieve gevolgen van samenwerking op de duurzaamheidsdoelen van de zuivelketen ontstaan wanneer de akkerbouwer de samenwerking gebruikt om het bouwplan te intensiveren en/of blijvend grasland wordt gescheurd, waarbij bodemkoolstof verloren gaat.
Samenwerking met melkveehouder is meer dan alleen uitwisseling van mest en grond
In dit project is vooral gekeken naar samenwerking als uitwisseling van mest en grond. Samenwerking kan echter veel meer zijn dan dat: door samenwerking kunnen melkveehouders en akkerbouwers op elkaars bedrijf komen, meer begrip krijgen voor elkaars expertise en dilemma’s en leren van elkaars aanpak en visie. Ook kan samenwerken een belangrijke sociale waarde hebben in een beroep dat eenzaam kan zijn.
Vraag vanuit de sector
Het project komt rechtstreeks voort uit een kennisvraag die melkveehouders bij ZuivelNL hebben ingediend. Via ZuivelNL hebben Nederlandse melkveehouders voor 2023 zo’n € 2 miljoen geïnvesteerd in onderzoek en innovatie. In totaal zijn 10 projecten uitgewerkt in 2023 en de jaren daarna.
Bron: ZuivelNL
