De prijstrends van agrarische grondstoffen laten in 2018 een divers beeld zien. De prijzen van maïs en sojabonen hebben flink terrein verloren. Het economisch beleid van de VS – de combinatie van handelspolitiek en monetair beleid – en de onzekerheid die daaruit voortvloeit, heeft de druk op de prijzen opgevoerd. De spotprijs van tarwe staat echter eind september 13% hoger dan op 1 januari 2018. Dit komt vooral door de extreme droogte in met name Noord-Europa van juni tot augustus. Ook bij de tropische grondstoffen is een tweedeling te zien.
Sojabonen
Twee grootmachten domineren het aanbod van sojabonen. De VS hebben een aandeel van circa 35% in de mondiale productie en Brazilië 30%. Voor beide landen is de exportmarkt van wezenlijk belang. Aan de vraagzijde is China de grootste consument van sojabonen ter wereld met een aandeel van circa 29% in de mondiale consumptie, gevolgd door de VS met een aandeel van circa 19%. China was tot voor kort voor een groot deel afhankelijk van de invoer van sojabonen, waarvan veruit het grootste deel uit de VS kwam.
Daar is nu een einde aan gekomen. De mondiale handelsstromen van sojabonen zijn flink herschikt als gevolg van de handelsoorlog tussen de VS en China. Als vergeldingsmaatregel tegen eerder opgeworpen handelsdrempels door de VS heeft China begin juli een importtarief van 25% opgelegd op sojabonen uit de VS. De effecten daarvan worden langzaamaan zichtbaar in de handelscijfers en hebben ook invloed op de prijs. China importeert nu meer sojabonen uit Brazilië, maar ook de sojabonen uit Argentinië zijn in trek bij Chinese importeurs. Exporteurs uit de VS hebben als gevolg van het veranderende vraagpatroon grote moeite om de oogst van dit jaar te verkopen nu de exportmogelijkheden naar China beperkt zijn. Zij hebben hun aandacht meer gericht op Europa. De prijzen stonden al onder druk van de op handen zijnde handelsoorlog, maar nu duidelijk wordt dat de VS dit seizoen afstevenen op een recordoogst, neemt de prijsdruk verder toe. Sinds juli 2018 is de spotprijs met 6% gedaald. Voor de rest van dit jaar zal de extra vraag vanuit China de Braziliaanse prijs hoog houden, terwijl de recordoogst in de VS de prijs verder zal drukken.
De relatief lage prijs in de VS – ook ten opzichte van de prijs van sojabonen in Brazilië – is vervolgens een prikkel voor Europese importeurs om sojabonen uit de VS te halen. Maar Europa zal niet de grote hoeveelheden afnemen die China tot voor kort vanuit de VS importeerde. Het langetermijnperspectief voor de vraag naar sojabonen blijft goed. Met name de veevoederindustrie zal een beroep blijven doen op sojabonen, vanwege de verwachte verdere stijging van de veestapel wereldwijd.
Tarwe
De prijs van tarwe steeg in de eerste helft van dit jaar doordat steeds meer producenten sceptisch werden over de te oogsten hoeveelheden tarwe. Met name het warme weer en de relatief lage regenval in Europa was reden voor pessimisme over het aanbod. Maar sinds mei van dit jaar zit de tarweprijs weer in een dalende trend. De markt voor tarwe wordt beïnvloed door de handelsoorlog tussen de VS en China. In het pakket van vergeldingsmaatregelen heeft China bovendien een importtarief van 25% opgenomen voor tarwe uit de VS.
Dat zorgt ervoor dat ook hier de handelsstromen veranderen en dat de prijs in de VS daalt. Verwacht wordt dat China een beroep zal doen op Rusland. Ook het monetaire beleid van de VS speelt in deze markt een rol. Mede door de afbouw van het stimulerende monetaire beleid in de VS – met hogere rentes en een sterkere dollar tot gevolg – heeft prijsdruk opgeleverd trend. Wanneer deze dalende trend doorzet, kan dat een reden zijn voor boeren om hun tarwe-areaal verder af te bouwen en een ander gewas te beplanten. Het Ministerie van Landbouw in de VS (USDA) verwacht dat het mondiale aanbod van tarwe dit seizoen met bijna 2% daalt, terwijl de vraag constant blijft.
In Europa, Rusland en de Oekraïne – regio’s die te kampen hadden met het warme zomerweer – is de verwachting dat de productie dit seizoen veel lager ligt dan in het voorgaande seizoen. Aan het einde van het vierde kwartaal van 2018 staat de dollar volgens het Economisch Bureau van ABN AMRO op EUR/USD 1,15 en dat betekent een iets sterkere dollar richting eindejaar vanaf het huidige niveau (dd. 1/10: EUR/USD 1,158). In dit scenario – samen met de krimp in de mondiale output – kan de prijs komend kwartaal weer stijgen.
Bron: ABN AMRO, 02-10-2018
