Het is de week van de biodiversiteit! Biodiversiteitsverlies is één van de grootste uitdagingen van deze generatie. Naar schatting is er nog maar 15% van de oorspronkelijke biodiversiteit in Nederland over. Deze week kun je iedere dag op groenkennisnet.nl lezen hoe biodiversiteit bevordert wordt. In het thema akkerbouw lees je meer over welke invloed biologische landbouw heeft op de biodiversiteit.
Wat is biodiversiteit?
Biodiversiteit betekent biologische diversiteit. Oftewel: ‘de verscheidenheid van levensvormen op onze planeet’. Biodiversiteit is belangrijk voor ons, het functioneert als een soort ‘vangnet’. Zonder biodiversiteit is het leven op aarde niet mogelijk. Het samenspel van duizenden planten, dieren en ecosystemen zorgt voor een gezonde leefomgeving en voedselproductie.
Op het akkerbouwbedrijf heb je verscheidene vormen van biodiversiteit. Ten eerste gaat biodiversiteit om de soortenrijkdom van wilde planten en dieren op en rond het bedrijf. Daarnaast gaat het om de variatie in de gewassen en de rassen die worden gebruikt. Dit wordt ook wel de genetische variatie op het bedrijf genoemd. Tot slot is er de variatie aan verschillende landschappen.
De grootschalige achteruitgang van de biodiversiteit heeft te maken met de intensivering van de landbouw, door:
- Het gebruik van chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen;
- Overvloedig gebruik van stikstof en fosfaat;
- Schaalvergroting van de landbouw;
- Indirect, de versnippering van natuurgebieden in het landschap.
En de invloed van biologisch op de biodiversiteit?
Gemiddeld is er op een biologisch landbouwbedrijf meer diversiteit in flora, de planten, en de fauna, daaronder vallen alle ‘beestjes’. Over het algemeen bevordert biologische landbouw de soortenrijkdom met 30 procent. Dit komt door de manier waarop biologische akkerbouwers ondernemen.
Geen chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen
Eerder onderzoek heeft uitgewezen dat het gebruik van fungiciden en insecticiden een consistent negatief effect heeft op de biodiversiteit. Het gebruik van chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen is in de biologische landbouw verboden. Al mag gewasbescherming van natuurlijke oorsprong wel gebruikt worden. Deze natuurlijke gewasbescherming mag pas gebruikt worden als andere middelen zoals de goede keuze van het gewas of het ras niet helpen.
Hoe beschermen biologische boeren hun gewas? De boeren proberen méér diversiteit op de akker te krijgen. Zo creëren ze een aangename plek voor natuurlijke vijanden van de plaag. Dit vermindert de plaag en verhoogt de planten- en dierendiversiteit.
Daarnaast zoeken biologische boeren naar de natuurlijke balans tussen vogels en insecten. Gemiddeld is bij vogels, roofinsecten, bodemorganismen en planten de abundantie (de hoeveelheid per soort) gemiddeld 50 procent hoger. De diversiteit van de dieren, inclusief natuurlijke vijanden, op deze akkers helpt plagen in bedwang te houden.
Als laatste redmiddel kan de biologische boer natuurlijke bestrijdingsmiddelen gebruiken. Deze zijn niet geheel onschuldig, maar ze kunnen wel door natuurlijke processen volledig worden afgebroken. Uit een langlopend onderzoek is gebleken dat in een biologisch systeem 95% minder pesticiden worden gebruikt. Voor onkruidbestrijding zijn geen chemisch-synthetische middelen toegestaan. Biologische boeren verwijderen onkruid bijvoorbeeld mechanisch door te wieden of te schoffelen.
Diversiteit aan gewassen
Volgens de biologische wetgeving is een gewasrotatie verplicht. Hiermee vergroot je de weerbaarheid van je systeem. Daarnaast bevordert gewasrotatie een gezonde bodem met bijvoorbeeld veel regenwormen. Dit is op zijn beurt belangrijk voor weidevogels en steenuilen, die deze wormen kunnen eten. In de biologische landbouw is ook een grotere genetische diversiteit. Er worden meer soorten gewassen en rassen gebruikt. Door meer genetische diversiteit op de akkers te hebben staan, heb je een stabielere opbrengst. Dit komt doordat verschillende rassen minder last hebben van ziektes en plagen dan monoculturen.
Natuurlijke meststoffen
Ook gebruiken biologische boeren alleen natuurlijke mest en compost. Hierdoor is er minder overvloedig gebruik van stikstof en fosfaat. Er komt ook meer organische stof in de bodem, wat de biodiversiteit van het bodemleven bevordert. Maar, biodiversiteit onder de grond bevordert ook biodiversiteit boven de grond door gezondere planten en eten voor vogels en insecten!
Bron: Groen Kennisnet
