De vraag naar schoffeltechnieken neemt toe en tegelijk groeien dankzij geavanceerde cameratechnieken de mogelijkheden om onkruid zo dicht mogelijk bij het gewas te verwijderen. De jonge akkerbouwer Bonne Poelma uit Pietenburen (Gr.) zocht naar een betaalbare oplossing, maar had ook nog wel wat praktische wensen. Dit leidde tot een samenwerking tussen precisielandbouwspecialist Doorgrond.nl en machinefabrikant WIFO-Anema, die samen de Simply Smart Side Shift ontwikkelden: een camera gestuurde side-shift frame. “De techniek werkt feilloos. De kunst zit in het afstellen.”
Simply Smart Side Shift op akkerbouwbedrijf van Poelma
Na de proefboerderij in Ebelsheerd draait op het akkerbouwbedrijf van Poelma de Simply Smart Side Shift voor het eerst bij een teler. Met een werkbreedte van 4,5 meter, een rijafstand van 30 centimeter en schoffels op 22 centimeter (voor loonwerk, op het eigen bedrijf hanteert Poelma schoffels van 26 centimeter) gaat de machine feilloos door de uien. En dat was de wens.
Het familiebedrijf uit Kloosterburen zit in omschakeling naar een biologische werkwijze teeltwijze. Schoffelen is daardoor een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering. “Er zijn veel technieken, alleen door de prijs niet voor iedere boer in Nederland toegankelijk. Door de samenwerking tussen Doorgrond.nl en WIFO-Anema is de tussenlaag met importeurs eruit en krijg je een schoffelmachine voor een fatsoenlijke prijs”, aldus Poelma.
Camera’s plaatsen de schoffel binnen centimeters van het gewas
De camera’s zijn een bewezen techniek. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van de apparatuur van Tillet&Hague. Het betreffen hoge resolutie camera’s die de gewasrijen volgen en de schoffel binnen centimeters van het gewas plaatsen. Dit vergroot de schoffeloppervlakte en wordt er zoveel mogelijk gebruik gemaakt van het scherpste punt van de snede. “Het resultaat mag er zijn”, is het oordeel van Poelma.
Elke bestaande schoffel in te zetten als precisieschoffel
Het automatische stuursysteem van de Simply Smart Side Shift heeft gewasrijherkenning vanaf een zeer vroeg gewasstadium, zo lukt het om snel na opkomst al te schoffelen. De camerasoftware-analyse van de gewasrijen detecteert de gewasrijen door groenherkenning. De detectie van de gewasrijen kan zowel voor als achter de trekker plaatsvinden, zo is elke bestaande schoffel in te zetten als precisieschoffel. Met grote stabilisatiewielen kan de camera zijn precisie-aansturing met gemak doorgeven aan de het tussenblok met side-shift. Resultaat: Een exact schoffelresultaat tussen de gewasrijen.
Groot voordeel is dat het frame zowel in de front als achterop kan. “Het liefst heb ik de machine achter de trekker. Met een schoffelbak in de front ben je continu aan het turen en sturen. Voor ons was een voorwaarde dat de heflatten zo dicht mogelijk op de machine komen. Ik wil niet met frontgewicht rijden. Ten opzichte van het eerste prototype zijn er goede hijsogen op de machine gekomen.”
Met Doorgrond.nl en WIFO-Anema naar optimale resultaat
Poelma heeft, in samenspraak met Doorgrond.nl en WIFO-Anema, een lijstje samengesteld van eigenschappen, die passen bij zijn bedrijfsvoering. “Ik kende Doorgrond.nl omdat ik daar heb stage gelopen. Zij willen met slimme technieken de landbouw veranderen. WIFO-Anema is een partij die bekend staat om de fabricage van degelijke producten. Samen komen we tot het meest optimale resultaat.”
Schoffeltechniek belangrijk in omschakeling naar biologisch
Poelma zit samen met zijn vader en oom in een maatschap. Het akkerbouwbedrijf bewerkt ongeveer 75 hectare op de Groninger zeeklei. De telers zitten in de omschakeling naar een biologische bedrijfsvoering. Omdat er bio-uien in het bouwplan zitten, is de schoffeltechniek erg belangrijk. Over het algemeen worden de uien op een rijafstand van dertig centimeter geteeld. De schoffels zitten op 26 centimeter.
“In het begin was dat wel spannend. We hebben gezocht naar de meest optimale plek voor de camera. Nog steeds ben ik wel aan het finetunen met de offset, vooral als de zon laag hangt. Uiteindelijk hebben we er voor gekozen om de camera in het midden van het frame te positioneren. Met een andere gewasstand is het wellicht een idee om twee camera’s te gebruiken en die op verschillende punten te richten. Nu zijn we erg tevreden over het resultaat. Uiteindelijk werkt de techniek wel, de afstelling is de kunst.”
Sturen op gps met Simply Smart Side Shift
Vanzelfsprekend sluit de techniek aan op de gps. Omdat Poelma ook wat loonwerk met de machine doet, gebruikt hij de mogelijkheid om op gps te sturen niet altijd. “Je zit toch in het gewas van iemand anders. Dan stuur ik toch het liefste zelf bij.”
Op een perceel van een collega net buiten Hornhuizen is er bovendien sprake van diepe spuitsporen. “De machine piept wel als die het gewas niet meer ziet, maar toch, je moet wel af en toe zelf bijsturen. Dit heeft puur betrekking op gps, met de camerabesturing kun je het zo gek maken als je wilt, zolang je maar niet over de gewassen heen rijdt. Thuis gebruik ik gps zodat ik lekker achterom kan kijken.”
Simply Smart Side Shift instellen
De wielen kunnen op drie standen worden gesteld. De vanghaken, waardoor je machines kunt wisselen, kun je eenvoudig losbouten, om het frame hoger of lager te plaatsen. “De meeste merken kiezen voor een vlakliggend parallelogram voor de meest optimale krachtverdeling.” Poelma heeft er voor gekozen om een Steketee-schoffelmachine in de bok te leggen. Over het algemeen kiest de Groninger teler er voor om het frame als geheel te ontkoppelen als hij klaar is met de werkzaamheden. “De machine is snel afgekoppeld.”
De configuraties heeft Poelma op uienteelt afgesteld, maar het zaaien van bieten op rijtjes van vijftig centimeter is ook mogelijk. “De camera kun je dan hoger plaatsen, zodat je meer rijtjes ziet. De techniek detecteert op gewaskleur en op maat.”
Er valt nog veel te winnen voor zaaien en schoffelen met gps
Omdat de techniek nog in een opbouwende fase zit, verwacht hij in de toekomst nog meer mogelijkheden. Bijvoorbeeld op het gebied van schijfbesturing. Ook denkt hij dat er veel te winnen valt door zaaien en schoffelen op gps beter op elkaar af te stellen. “Omdat wij omschakelen richting bio, vallen we sowieso terug op deze technieken. Op termijn denk ik dat een gangbare akkerbouwer met schoffelen, spotsprayen en eggen de ultieme combinatie heeft. Met een eg kun je nog meer doen dan met een schoffel. Ik denk ook dat als je iedereen een eg cadeau zou geven, er veel minder wordt gespoten.”
‘Dit werkt gewoon prachtig’
Voor het schoffelen zelf is de timing erg belangrijk. “Je wilt het onkruid op het juiste moment aanpakken.” Het liefst werkt Poelma zo ondiep mogelijk. Dit is afhankelijk van de situatie per perceel. “Stelregel is voor mij dat je niet in de vochtige ondergrond wilt roeren, maar wel alles pakt.”
Over de eerste hectares schoffelen met de Simply Smart Side Shift is Poelma blij verrast. “Dit werkt gewoon prachtig. De bestuurder kan immers langere dagen maken, het is minder intensief en je kan er ook minder bekwame chauffeurs mee op pad sturen. We gaan hier heel veel plezier aan beleven.”
Tekst en beeld: Martin de Vries
Dit is een artikel uit de Akkerbouwkrant.
