Het bewaren van aardappelen en uien is vooral een kwestie van klimaatbeheer op de bewaarplek. Huub Maerman is bewaaradviseur bij Tolsma-Grisnich. Volgens hem zijn de lage temperaturen ideaal: “Je moet het er nu van nemen. Koud bewaren is een stuk makkelijker, dan wanneer er hoge winterse temperaturen worden gemeten.”
Verversen en condensvorming
Toch krijgt Maerman de laatste dagen veel vragen van akkerbouwers die willen weten hoe ze moeten handelen nu koning winter zijn intrede heeft gedaan: “Akkerbouwers vragen mij welke instellingen van de bewaarfases het beste past bij de omstandigheden en het product. Meestal gaat het dan over verversen bij consumptieaardappelen of over condensvorming aan het plafond.”
Zodra de lucht bovenin de bewaarplaats gaat afkoelen, zorgt dit ervoor dat het bovenste product ook afkoelt. De lucht uit het warmere onderliggende deel gaat vervolgens condenseren tegen de koudere bovenste laag. Het vocht wat hierdoor ontstaat is slecht voor de bewaarkwaliteit. Maerman: “Een klein kacheltje en het gebruik van circulatieventilatoren lossen dit probleem snel op. Als je liever kiest voor een geautomatiseerde oplossing, dan is de combinatie van een warmtestabilisator en een circulatieventilator aan het plafond ideaal.”
Gevolgen op de lange termijn
Volgens de bewaaradviseur van Tolsma-Grisnich zijn de afgelopen weken dusdanig warm geweest, dat dit zeker consequenties gaat hebben op de lange termijn. “Nu zie je nog niks, maar het is heel lang warm geweest. De aardappel is dan minder in rust en dus is er meer leven binnenin het product. Op de lange termijn ga je dit terugzien.”
Het blijven verversen en monitoren van de juiste bewaaromstandigheden is cruciaal ter voorkoming van allerlei aandoeningen, zoals rot en zilverschurft. “Als de aardappel geen buitenlucht pakt, dan is die daar gevoelig voor. Het verversen moet erg goed in de gaten gehouden worden, zeker als de weersomstandigheden veranderen van warm naar koud of andersom. Die temperatuurschommelingen bevorderen kiemvorming en CO2-productie. Zorg dus voor voldoende verversing. Indien nodig twee keer per dag een kwartier.”
CO2-gehalte
In geval van rot zorgt een hogere bewaartemperatuur voor meer droogmogelijkheden. Bij koud winterweer gaan de ventilatieluiken minder vaak open. Het verminderen van de externe ventilatie kan ervoor zorgen dat het CO2-gehalte oploopt. Afhankelijk van het aardappelras zorgt dit voor een verhoging van het reducerend suikergehalte. Dit heeft weer invloed op de kwaliteit (onder andere slechtere bakkleur). Bij voldoende verversingen blijft het CO2-gehalte onder de gewenste 0,3%. “Dit is nodig om verstikking van de aardappel en een negatief effect op de bakkleur tegen te gaan. Doordat de laatste maanden de temperatuur hoger is geweest dan normaal, is er veel warme buitenlucht in de bewaring. Dit heeft inefficiëntie, kwaliteitsafname van de aardappel en bewaarverliezen tot gevolg. Doordat het nu kouder is behoren die problemen voorlopig even tot de verleden tijd.”
Uien: beheersen van de RV
Maerman wijst erop dat ook bij uien het zeer belangrijk is om de binnentemperatuur goed in de gaten te houden: “Als de uien op fase 'bewaren' de streeftemperatuur hebben bereikt, wordt er minder met buitenlucht geventileerd. De relatieve vochtigheid (RV) in de cel kan hierdoor oplopen. Ook bij lagere bewaartemperaturen kan, zodra er wat vocht vrijkomt, de relatieve vochtigheid relatief snel oplopen. Dit gebeurt al snel met dikhalzen of watervellen. In een aantal bewaarplaatsen worden deze momenteel toch gevonden. In deze situatie is het goed om te overwegen de klimaatcomputer weer in te stellen op de bewaarfase 'drogen' en dit te doen met de minimum kanaaltemperatuur welke gelijk is aan de gewenste bewaartemperatuur.”
Energiezuinig
Tot slot heeft Maerman nog een energiebesparende tip: “Probeer vooral ’s nachts te ventileren, dat kost minder en heeft meer effect. De ventilatoren kunnen dan overdag gewoon uit. Let wel op: 's Nachts intern ventileren bij vorst zorgt bij minder goed geïsoleerde schuur en luiken voor extra kou in de bewaring. Hierdoor ontstaan temperatuurverschillen die weer tot condensvorming leiden. Daarom is midden op de dag kortdurend intern ventileren beter.”
Meer tips voor ideale bewaaromstandigheden tijdens de winter staan op www.tolsma.com
Advies nodig?
Neem contact op met één van regionale bewaaradviseurs bij Tolsma-Grisnich
Tolsma Techniek Emmeloord b.v.
Fabrieksweg 7
8304 AT Emmeloord
Postbus 1010
8300 BA Emmeloord
Nederland
T. +31 (0)527 63 64 65
F. +31 (0)527 69 95 32
E. info@tolsma.com