Zeven jaar geleden begon Govert Pegels, vertegenwoordiger bij Van Gemeren Mechanisatie, naar aanleiding van een idee van een klant samen met Baselier aan de ontwikkeling van een freespootcombinatie: een machine die alles in één werkgang kan, simpel en gebruiksvriendelijk is. En bovendien klaar voor de wensen van de toekomst. Na vele uren in de werkplaats, aan de teken- en vergadertafel staat er nu een machine die volgens Pegels: “Efficiënt is, de bodem ontziet en toch voldoende capaciteit herbergt om de moderne aardappelteler optimaal van dienst te zijn.”
Reden 1: Alles in één werkgang
Voor zowel de fabrikant als de telers die de machine willen gebruiken is één aspect doorslaggevend: gemak. Pegels: “Vanaf het allereerste begin is onze doelstelling geweest een simpele machine te ontwikkelen, die weliswaar alles in zich heeft, maar die simpel in gebruik is en gemakkelijk te bedienen. Gemak was voor zowel Van Gemeren Mechanisatie als Baselier een absolute basisvereiste”, aldus Pegels. Om dat gemak te vergroten werd er veel en vaak meegekeken op het land. “Het is ook simpel: we maken grond los, stoppen een aardappel in de grond en daarna moet er een mooie rug komen. Toch is er heel veel tijd in gaan zitten om dingen die in praktijk naar voren zijn gekomen te verbeteren. In overleg met de akkerbouwers die onze machine hebben gekocht zijn er in de afgelopen jaren meerdere modificaties verricht aan de freespootcombinatie. Hierdoor staat er nu een compacte machine die onder alle omstandigheden het optimale haalt uit de werkbare dagen.”
Reden 2: Vochthuishouding
Hans Stegeman is gebruiker van het eerste uur. De akkerbouwer kocht de machine vier jaar geleden, omdat hij heilig gelooft in het belang voor een goede vochthuishouding: “Voor een goede knolzetting is voldoende vocht in de rug cruciaal. Als je frezen en poten in twee werkgangen doet, dan loop je al snel het risico dat de bovenlaag uitdroogt. Bovendien kunnen we in onze beleving later planten, omdat die vochthuishouding in de rug beter is”, aldus Stegeman. Baselier, Wifo en Van Gemeren ontwikkelde deze machine dan ook mede vanwege het wisselvallige klimaat waarin de aardappeltelers moeten werken. Pegels: “De weersomstandigheden bepalen de richting van een concept. Klanten zeggen: de aardappels zitten erin, maar we krijgen daarna niet de kans om de ruggen te vormen, omdat het weer omslaat. Hierdoor waren de akkers te nat of te droog. Met dit concept ben je in één keer klaar. Dat geeft telers meer rust in hun teelt-technische bedrijfsvoering.”
Ook Aart Maris, akkerbouwer in Heijningen, koos voor de freespootcombinatie van Baselier vanwege de hogere efficiëntie in het voorjaar: “We telen op 5 tot 65 procent afslibbare grond. Dankzij deze machine is alles in één werkgang klaar, waardoor we onze werkbare dagen optimaal kunnen benutten.”
Reden 3: Gewicht
Een derde belangrijke reden om de machine toekomstbestendig te noemen is het lage totaalgewicht. Stegeman: “Dat was voor ons een heel belangrijk punt om voor deze machine te kiezen! In de hef en op rijencultuur rijden is voor ons belangrijk en daarbij is gewicht doorslaggevend.”
Volgens Pegels is er tijdens het gehele engineeringsproces continu gehamerd op compactheid en gewicht: “De bunker zit omgekeerd op de machine, om de bunkerinhoud zo kort mogelijk bij de achteras te krijgen. Hoe verder je daarvan af komt hoe meer asdruk je krijgt, vandaar dat we voor dit concept hebben gekozen.” Toch moesten er af en toe ook concessies gedaan worden, zoals bij de afdekschijven: “We hebben zonder geprobeerd: want hoe minder, hoe beter. Minder slijtage, minder onderhoud, minder kosten en minder gewicht, maar dat werkte niet. Door deze praktijkervaringen zijn de afdekschijven nu weer terug op de machine.”
Naast het zo laag mogelijk houden van het gewicht is er bij de freespootcombinatie ook erg gelet op de juist gewichtsverdeling. Allereerst door de omgekeerde bunker, maar ook door 3×3 wielen vooraan de machine te plaatsen: “Negen wielen die het gewicht van de machine over de volle breedte (3 meter) verdelen. Hij loopt ook voornamelijk op de wielen en de aanaardkap. Dat is vergelijkbaar met de manier waarop een rijenfrees druk geeft op een aanaardkap; dus druk op een goede manier.”
Reden 4: Bodemverdichting voorkomen
Laag gewicht en compacte bouw. Allemaal zaken die ook helpen om bodemverdichting te voorkomen. Volgens Pegels een onontbeerlijke eigenschap: “Deze klant wilde graag woelpoten. Ook weer om bodemverdichting tegen te gaan. De trekker rijdt eroverheen, de grond wordt even losgegooid door de woelpoten en dan worden de aardappelen geplant.” Wel geeft Pegels toe dat het letterlijk veel voeten in de aarde heeft gehad om een universele machine te bouwen: “Veel onderdelen zijn zo gemonteerd, dat ze gemakkelijk gemodificeerd kunnen worden naar de klantspecifieke eisen. Zo zit er een automatisch diepteregeling op en is er aan de achterkant van de machine een sleepvoetje geïnstalleerd. Dat voetje volgt de bodem en geeft de diepte van de frees aan. Als je in de cabine aangeeft dat de freesdiepte acht centimeter moet zijn, dan zorgt dat ‘voetje’ ervoor dat het te allen tijde op die acht centimeter blijft: volle of lege bunker, draagkrachtige of niet draagkrachtige grond is namelijk een heel verschil.”
Aart Maris is zelfs nog een stapje verder gegaan. Na een lange zoektocht voor de juiste trekker, besloot hij om ook rupsbanden aan te schaffen: “We zijn overtuigd van het drukprincipe: zo min mogelijk bodemverdichting door in één werkgang – met zo min mogelijk bodemdruk – over het land te gaan. We hebben gemiddeld jaarlijks honderd hectare in eigen bewerking en ik ben zuinig op mijn grond. Om de bodem te ontzien hebben we daarom besloten om te investering te doen in een rupstrekker.”
Bij Stegeman denken ze er precies hetzelfde over: minder bodemverdichting, hogere opbrengst per hectare en efficiënter werken. Maar Stegeman ziet nog een ander belangrijk voordeel: een betere aardappelrug: “Doordat deze machine de aardappel in één keer op de goede plek legt, krijg je een andere opbouw van de rug. Met een rijenfrees versmeer je de grond veel meer, nu ligt het land veel losser en opener waardoor de aardappel beter kan groeien. Het nadeel is wel dat je een lagere plantcapaciteit hebt.”
Reden 5: Precisielandbouw
De afgelopen jaren is de machine steeds een stukje moderner geworden. De pootelementen waren verouderd, maar zijn dankzij een goed luisterend oor van Wifo weer helemaal up-to-date. De aanaardkap bestaat uit elementen die zich al bewezen hebben bij de rijenfrees. De pootkouters, schudbodemplaten en de kap van de frees zijn verder geoptimaliseerd en er is ook een GPS-koppeling toegevoegd. Aart Maris: “We gaan dit jaar voor het eerst met GPS-taakkaarten werken omdat we nu een machine hebben die variabel kan planten. Ook gaan we een begin maken met Vydate en fosfaat variabel toepassen. Allemaal zaken die met onze oude machine niet mogelijk was geweest.”
Pegels verwacht in de nabije toekomst een flink marktaandeel te kunnen behalen, maar benadrukt dat dit absoluut niet het enige systeem gaat zijn waarmee in de toekomst gewerkt wordt: “Het is een mooi stukje techniek, waar ze zeer trots op zijn. Er is geen enkele machine 1-op-1 vergelijkbaar. Er is zeker binnen de precisielandbouw ruimte voor deze vernieuwende combinatie die optioneel wordt aangeboden met meetsensoren. Die zijn vanuit de trekker op de millimeter nauwkeurig in te stellen waardoor alle ruggen strak gevuld worden. We mikken met deze machine op een groeiend marktaandeel de komende jaren. Belangrijke reden voor dit optimisme is dat alle mensen die voor dit systeem hebben gekozen, er vandaag de dag nog steeds mee werken. Er is geen enkele gebruiker die weer terug is gegaan naar de conventionele werkwijze.
Meer informatie over de Baselier freespootcombinatie?
Van Gemeren Mechanisatie Numansdorp
Govert Pegels (Verkoop & Service)
Tel. 06 – 5338 0514
E-mail: gpe@gemeren.nl
Website: www.gemeren.nl
