De NAV staat voor een goed inkomen uit de markt voor akkerbouwers. Economisch én maatschappelijk duurzame akkerbouw is de missie. In het roerige jaar 2019 is het de NAV gelukt om juist voor haar belangrijkste lobby-punten veel aandacht te genereren. De NAV licht de hoofdzaken er in dit artikel uit.
Boerenacties
De NAV heeft zich al snel achter de eerste boerenactie op 1 oktober geschaard. Met name het gebrek aan waardering voor de boeren, de steeds toenemende en wisselende regelgeving en het gebrek aan integraal beleid waren voor ons redenen om mee te doen. Bij de tweede actie op 16 oktober zijn er vijf punten geformuleerd, om duidelijk te maken dat het gaat om meer dan alleen stikstof. Om die reden is de NAV ook lid geworden van het Landbouw Collectief.
Vrijhandelsverdragen
Op het gebied van vrijhandelsverdragen was er dit jaar vooral veel te doen over CETA, het verdrag tussen EU en Canada wat door alle EU-lidstaten nog moet worden geratificeerd. De NAV maakt deel uit van de ‘TTIP en landbouw’ coalitie, die streeft naar het buiten de vrijhandelsverdragen houden van landbouw en voedsel. Immers, doordat men elkaars standaarden moet erkennen kunnen er geen eisen worden gesteld aan de productiewijze van importproducten en ontstaat een ongelijk speelveld. Om dit nogmaals te benadrukken heeft de coalitie een manifest aangeboden aan de Tweede Kamercommissie op 1 oktober. Dit heeft ertoe geleid dat NAV-bestuurslid Keimpe van der Heide met Hans Geurts van de NMV en Jesse Klaver van GroenLinks bij het tv-programma Buitenhof werd uitgenodigd. Ook heeft Keimpe onze zienswijze ingebracht bij een rondetafelgesprek met de Kamercommissie. Inmiddels lijkt er geen meerderheid meer voor CETA in de Eerste Kamer, maar de stemming moet nog komen. Ook Mercosur, het verdrag met Zuid-Amerikaanse staten heeft onze aandacht.
Producentenorganisatie opgericht
Dat de positie van de boer in de keten zwak is, is u bekend. Lange tijd dachten we dat voor een betere positie een aanpassing in de mededingingswet noodzakelijk was, zodat boeren zich tot meer dan vijf tot tien procent van de markt zouden kunnen organiseren. Maria Litjens, gepromoveerd op de mogelijkheden voor producentenorganisaties (PO) binnen het GLB, hield een presentatie hierover op het jaarcongres De animo voor een producentenorganisatie consumptieaardappelen (POC) was groot onder de aanwezigen. In 2019 heeft de NAV de mogelijkheden verder onderzocht en besproken met het Ministerie van LNV. Dit heeft er toe geleid, dat de POC daadwerkelijk is opgericht en de erkenning is aangevraagd. Een erkende PO heeft meer mogelijkheden dan een niet-erkende om ook aan aanbodbeheersing te doen. Dat is niet het eerste streven van de POC, het gaat nu eerst om betere contractvoorwaarden en -prijzen en om samen met afnemers verduurzaming van de teelt te bewerkstelligen. Gesprekken met afnemers, toeleveranciers en andere stakeholders hebben ons optimistisch gemaakt dat er veel kansen zijn en dat ook afnemers gebaat zijn bij een grote POC.
Oneerlijke handelspraktijken
In 2018 heeft het Europarlement een Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken in de voedselketen aangenomen. De NAV heeft al jaren aandacht gevraagd hiervoor, maar mede omdat LTO geen problemen zag werd er in Nederland geen actie tegen ondernomen. De NAV is verheugd dat minister Schouten meteen na het aannemen van de Richtlijn een wetsvoorstel heeft ingediend en we hebben ook onze zienswijze hierop ingediend. De wet moet in 2020 van kracht worden.
Gewasbescherming
Het middelenpakket staat meer en meer onder druk. De NAV lobbyt zowel bij fabrikanten als bij overheid en Tweede Kamer voor het behoud van een effectief middelenpakket. Daarbij stellen we dat er geen middelen moeten verdwijnen zolang er geen alternatieven zijn. Daarnaast hebben we in diverse brieven aan het ministerie en gesprekken met beleidsmakers aangegeven, dat er veel meer moet worden gekeken naar het hele systeem van de teelt en wat dan onderaan de streep de meest duurzame teeltmethode is. Dit onderwerp is taai vanwege de grote druk vanuit de maatschappij. We zien wel dat uitleg en informatieverschaffing effect heeft op beleidsmakers en ook op Tweede Kamerleden.
De NAV heeft deelgenomen aan de werkgroep Versnelling Toelating Groene Gewasbeschermingsmiddelen (VTGG) en er voor gezorgd, dat het eindrapport net voor een Kamerdebat bij minister en Kamer terecht kwam. Dit leidde tot Kamervragen en het antwoord van de minister dat zij de aanbevelingen overneemt.
Klimaat
De NAV heeft deelgenomen aan de invulling van het Klimaatakkoord. Voor de akkerbouw is de opgave haalbaar volgens ons. De NAV vindt het belangrijk dat er ook aandacht is voor verdienmodellen in deze transitie. Om boeren te helpen zien hoe hun teeltwijze de broeikasgasemissie beïnvloedt, heeft de NAV meermalen de Cool Farm Tool uitgelegd aan groepen boeren. Tevens is op voorstel van de NAV de Brancheorganisatie Akkerbouw lid geworden van de Cool Farm Alliance (CFA). Mede op ons verzoek is er een nieuwe module toegevoegd aan de Cool Farm Tool waarin vanggewassen in meer detail worden meegenomen. Deze module is binnenkort beschikbaar.
GLB en droogteoverleg
De NAV neemt deel aan het droogteoverleg, ingesteld door het ministerie. Daarin hebben we bereikt, dat een aantal voor de akkerbouw belangrijke zaken hoger in de zogenaamde verdringingsreeks zijn geplaatst. Helaas lukte het niet om van tevoren een drempelwaarde voor neerslagtekort en bijbehorende maatregelen goedgekeurd te krijgen.
Voor het nieuwe GLB is een maatschappelijke begeleidingsgroep opgericht voor het Nationaal Strategisch Plan wat iedere lidstaat moet maken. De NAV pleit hierbij steeds voor het behoud van de toeslagen zolang er geen markt- en prijsbeleid is wat inkomen uit de markt mogelijk maakt. We zien wel dat er nu meer aandacht is voor de landbouw dan bij de voorbereiding voor het huidige GLB.
Mestwetgeving
In 2019 heeft de NAV input geleverd bij diverse zaken omtrent bemesting, zoals bijeenkomsten over de herziening van de mestwetgeving. Ook heeft de NAV deel uitgemaakt van een klankbordgroep van een project waarin een eventuele heffing op kunstmest werd onderzocht.
Transitie en toekomstvisie
De landbouw bevindt zich in een overgangsperiode. Er is veel maatschappelijke druk richting natuurinclusieve landbouw, kringlooplandbouw, agrarisch natuurbeheer enz. Het belangrijkste vinden wij dat er meer integraal beleid komt i.p.v. de huidige versnippering en belemmerende regelgeving. De NAV heeft zich meermalen uitgesproken over het feit dat het tot nu toe ontbreekt aan een helder verdienmodel. Om een en ander meer handen en voeten te geven zijn we nu bezig met een concreet toekomstplan voor de akkerbouw. De bedoeling is dat dit meer concrete stappen richting de toekomst oplevert dan de diverse visies en stappenplannen. Dit toekomstplan zal de hoofdmoot en basis vormen van de lobby-activiteiten in 2020. Leden kunnen zich er over uitspreken op 12 februari.
Bron: NAV
