Ketenkwesties: Inzicht in de route van de aardappel

In de aardappelketen bestaat discussie over het inzicht van telers in de route en marktwaarde van hun product. Deskundigen Wim van de Ree (Nedato), Christine Govaert (aardappelteler), en Jan Willem Sepers (Lamb Weston EMEA) delen als schakels in de aardappelketen deze week in de rubriek ‘Ketenkwesties’ hun uiteenlopende visies op transparantie, prijsvorming en de noodzaak tot vernieuwing binnen de sector.

De stelling van vandaag is:

De teler heeft voldoende inzicht in de route die zijn aardappel af legt binnen de traditionele keten.

Wim van de Ree (algemeen directeur van Nedato)

“In een aantal gevallen zal dat zo zijn en in andere niet. Telers die op dit moment in een keten samenwerken en dus rechtstreeks aan bekende afnemers leveren weten normaal gesproken wel hoe de route verloopt en welke eisen er aan de aardappel worden gesteld. Gaat het via een tussenhandelaar dan is dit niet altijd zichtbaar, aldus Wim van de Ree van Nedato.

Als je je verplaatst in de situatie van de teler dan zijn er verschillende manieren om de aardappelen te verhandelen. Op contract via een vaste verwerker is een korte route. Die verwerkers maken er frites, chips of andere aardappelproducten van en je weet van te voren welke prijs je ontvangt en welke eisen er aan de aardappelen worden gesteld.

Kies je er voor om de aardappelen via een handelaar aan te bieden, dan weet je niet altijd goed waar het naar toe gaat. Als je het CMR van vrachtwagen checkt dan krijg je wel inzicht in het losadres, maar het is in ieder geval minder duidelijk. Echter, je kiest er wel bewust voor om de aardappelen een andere route te laten volgen, ook omdat er voor deze andere route vaak een andere prijs hangt. Via handelaar geldt een ander prijsvormingssysteem. Dus kies ik voor een vaste prijs met inzicht of een kans op een hogere prijs met minder inzicht. Dat is dus de keuze en het gevoel van de teler.””

Christine Govaert (aardappelteler uit Westdorpe)

“Nee, het is een drama. Ik werk veel met tussenhandelaren en ben pas kort teler. Dat heeft als voordeel dat je dingen, die anderen misschien als normaal zien, ik met een frisse blik benader. Ik ken het economisch principe van vraag en aanbod. Bij schaarste gaat prijs omhoog, maar in aardappelland is dat helemaal geen wet. Dat heb ik in de praktijk ondervonden. Nadeel is dat ik nog maar weinig ervaring heb. Patronen uit het verleden herken ik nog maar onvoldoende. Daar ben ik gewoon simpelweg nog niet lang genoeg teler voor.

Tegelijkertijd leg ik mijn oor te luister bij andere teler en kom tot de conclusie dat het vooral te maken heeft met transparantie. Het gaat er om dat het gewoon belangrijk is dat de kosten die gemaakt worden door telers ook daadwerkelijk vergoed worden. Daar bedoel ik mee dat als de aardappelen mooi zijn, dan gaan ze mee voor verwerking. Als er vervolgens ver gereden moet worden dan is het prima dat de vrachtwagens afgeladen zijn, zodat je niet die vele kilometers rijdt, met te weinig vracht. Bij te weinig aardappelen wordt er bijgeladen. Het zijn echter wel extra handelingen die een teler moet doen. Maar die heeft een vaste prijs afgesproken. Die moet krijgen voor hij of zij recht op heeft.”

Jan Willem Sepers (senior director agriculture bij Lamb Weston EMEA)

“Dat is een Interessante stelling. De vraag is namelijk, hoeveel inzicht heeft de teler nodig? Want eigenlijk heeft de teler wel inzicht. Zeker als die rechtstreeks levert aan de verwerking. Gaat het via een tussenpartij, dan is dat een heel stuk minder. Vraag is dan vervolgens wat kun je als je meer inzicht hebt? Het gaat het gros van de telers denk ik vooral om de prijsvorming. Wat de route is, interesseert de teler denk ik veel minder. Als die er maar een goede prijs voor krijgt.”