Natuurlijke vijanden kunnen een steuntje in de rug geven als het gaat om gewasbescherming. Deze insecten zorgen er namelijk voor dat virussen minder snel verspreiden binnen een perceel met suikerbieten. Dit blijkt uit onderzoek van Stichting IRS. Maar hoe hou je deze ‘vijanden’ te vriend?
Natuurlijke vijanden zijn insecten die van nature aanwezig zijn op een perceel. Denk hierbij aan soldaatkevers, lieveheersbeestjes, sluipwespen, zweef- en gaasvliegen. Deze roofinsecten kunnen helpen om de verspreiding van virussen, zoals het vergelingsvirus, te verminderen. “Dit jaar speelt de soldaatkever met name een grote rol”, vertelt Elma Raaijmakers van IRS. “Deze insecten kunnen in grote hoeveelheden bladluizen opeten, die verantwoordelijk zijn voor de overdracht van het vergelingsvirus. Hierdoor verspreidt het virus minder snel en verlaagt de infectiedruk binnen een perceel.”
Natuurlijke vijanden
Vanaf half mei neemt het aantal natuurlijke vijanden op percelen toe. IRS zoekt naar mogelijkheden om deze insecten eerder in het seizoen op percelen te krijgen. Akkerranden kunnen natuurlijke vijanden aantrekken in de teelt van consumptieaardappelen en tarwe.
In de suikerbietenteelt biedt dit echter geen oplossing, volgens Raaijmakers. “De schadedrempel in de bietenteelt loopt van 1 april tot en met 15 juli. Wanneer akkerranden in bloei staan, hebben suikerbieten de grootste klap al gehad.” Een andere mogelijkheid kan zijn om natuurlijke vijanden direct uit te zetten op een perceel. Hiervoor heeft IRS onderzoek gedaan naar het uitzetten van eitjes van verschillende insecten, geleverd door Koppert, een bedrijf dat zich bezighoudt met duurzame gewasbescherming en natuurlijke bestuiving. Hierin bleken gaasvliegen het meest effectief. “Op dit moment is het uitzetten van natuurlijke vijanden nog een plan voor de lange termijn. Welke factoren meespelen in de ontwikkeling en effectiviteit van deze insecten, weten we nog onvoldoende. Ook ligt de prijs van het uitzetten van deze insecten op dit moment nog te hoog voor akkerbouwers.”
Vermijd breedwerkende middelen
Wanneer telers moeten ingrijpen tegen insecten op hun perceel, is het volgens Raaijmakers belangrijk om te kiezen voor middelen die niet schadelijk zijn voor natuurlijke vijanden. “Een suikerbiet kan in het jonge plantstadium, twee- tot vierbladstadium, dertig procent van zijn blad missen, voordat er financiële schade optreedt. Vaak komt het niet eens zover. Daarom adviseren wij om zo min mogelijk breedwerkende middelen, oftewel pyrethroïden, in te zetten.”
Natuurlijke vijanden worden steeds belangrijker in het verlagen van de infectiedruk op percelen. Dit is zeker geschikt voor telers die te maken hebben met een krimpend middelenpakket, volgens Raaijmakers. Voor nu vliegen natuurlijke vijanden aan wanneer ze willen, dus is het vooral belangrijk om ze niet te bestrijden. Wellicht ontdekken onderzoekers in de toekomst manieren om suikerbietenpercelen eerder in het perceel nog aantrekkelijker te maken voor natuurlijke vijanden.
Gerst houdt bladluizen tegen
Inmiddels heeft IRS grote stappen kunnen zetten in het onderzoek naar de bruikbaarheid van gerst in de suikerbietenteelt. “Op zandgronden wordt dit gewas gebruikt om stuifschade in suikerbieten te voorkomen, maar het werkt ook tegen bladluizen”, legt Raaijmakers uit. “Het tussenzaaien van gerst in bieten creëert een camouflagepatroon, waardoor de gevleugelde bladluis minder snel de bieten opmerkt. Daarnaast vormt het een barrière, waardoor luizen minder makkelijk kunnen overspringen en de overdracht van het virus moeilijker wordt.”
In 2021 is IRS begonnen met onderzoek naar de toepasbaarheid van gerst in de suikerbietenteelt. Na 25 positieve proeven in samenwerking met drie buitenlandse bieteninstituten verwacht Raaijmakers dat deze teeltmethode wellicht volgend jaar al op de eerste percelen zal verschijnen. Daarbij plaatst de onderzoeker de kanttekening dat gerst op tijd moet worden doodgespoten, zodat er geen concurrentie met bieten kan ontstaan. Ook is het belangrijk om gerst consequent tussen alle rijen te zaaien, zodat het voldoende camoufleert.
Ontvang de Akkerbouwkrant gratis thuis op de mat
Dit, en vele andere verhalen recht uit het veld, lees je in de Akkerbouwkrant. Wil je ook de mooiste artikelen en reportages thuis op de mat?
De Akkerbouwkrant verschijnt zes keer per jaar met elke uitgave een verdiepend thema. De Akkerbouwkrant is semi-redactioneel en brengt positieve artikelen uit de markt. Met diverse reportages en praktijkervaringen komt de akkerbouwer aan het woord.
Klik hiernaast of ga naar akkerbouwbedrijf.nl/abonneren voor alle mogelijkheden.
Tekst: Kim Sjoers en Martin de Vries
Beeld: IRS en Martin de Vries
