Zout speelt een grote rol in de teelt van gewassen in kustgebieden. In het project ‘Zoet op Zout’ wordt gezocht naar oplossingen om verzilting aan te pakken. De opslag van zoet water in de bodem is er één van.
“Verzilting zorgt op twee manieren voor uitdagingen in de teelt. Allereerst wordt het grondwater zouter. Dit heeft invloed op bodemprocessen. Daarnaast is er meer zout aanwezig bij de wortels van gewassen. Daardoor kan water minder goed worden opgenomen door de plant”, legt Tine te Winkel uit, projectmanager bij Zoet & Zout.
“In 2013 zijn wij ons gaan focussen op de mogelijkheid om zoet water ondergronds op te slaan”, vertelt Te Winkel. “Dit soort opslagen worden op meerdere plekken in Nederland gebruikt om water te zuiveren in de bodem. Denk hierbij aan grootschalige drinkwaterrecycling en het zuiveren van water in duingebieden. Onder zilte omstandigheden en in de akkerbouw werd het nog niet ingezet. Daar zijn wij mee gestart.”
Zoet water verdrijft zout
In het systeem van ondergrondse wateropslag wordt regenwater opgevangen, dat in de grond is geïnfiltreerd na regenval. Dit water wordt gezuiverd, zodat eventuele gewasbeschermingsmiddelen worden verwijderd. Vervolgens wordt het water getransporteerd naar een ondergrondse opslag op twaalf tot zestien meter diepte. Hier vormt een zoetwaterbel in de zoute ondergrond. Gedurende het teeltseizoen kunnen telers dit water weer omhoog pompen via de drainage. Zo verhoogt de grondwaterstand en stijgt het vochtgehalte in de wortelzone. Op deze manier kunnen akkerbouwers met alleen zout grondwater ook in droge perioden hun gewassen irrigeren. Daarnaast bleek uit onderzoek dat dit systeem veilig kan worden toegepast in gebieden die besmet zijn met de bruinrot, want de bacterie wordt eruit gefilterd.
“De zoetwaterbel vormt je eigen zoetwaterbron, zoals dat in regio’s zoals Flevoland in het grondwater zit”, aldus Te Winkel.
Opschalen op Texel
Het project begon in 2019 met een pilot op één hectare. Dit richtte zich op de mogelijkheid om het systeem aan te sluiten en de werking hiervan. Op dit moment zit het project in de fase van opschaling. Inmiddels werken vier telers op Texels met dit systeem om hun pootgoedaardappelen te irrigeren. Dit staat gelijk aan dertig hectare.
Op Texel geeft dit systeem een verhoging in opbrengst van zeventien procent in pootgoedaardappelen. “Dit zijn mooie resultaten. We zien veel potentie in de opschaling van dit systeem, met name in droge jaren.”
“Via een QuickScan zijn we opzoek gegaan naar een teler in het noorden van Nederland, die de meest geschikte bodem en teeltomstandigheden heeft om dit systeem uit te testen. Dit vraagt veel maatwerk, want ieder perceel is anders. Uiteindelijk hebben één teler gekozen waar we het systeem gaan installeren.”
Over Zoet op Zout
In 2021 is het project ‘Zoet op Zout’ van start gegaan om te zoeken naar oplossingen, die het telen onder zoute omstandigheden makkelijker maken. Het project bestaat uit zes bouwstenen met als overkoepelend doel om akkerbouwers in Noord-Friesland en -Groningen handelingsperspectief te bieden. Ondergrondse wateropslag is één van deze bouwstenen. Dit project is gefinancierd door meerdere partners, zoals LTO Noord, Wetterskip Fryslân, de provincies Groningen en Friesland, het Waddenfonds, BO Akkerbouw, de Hagelunie en subsidieregeling Versnellingsagenda.
Meer lezen over verzilting?
In de volgende editie van de Akkerbouwkrant zal worden ingegaan op verzilting. Hierin vertelt een teler uit Noord-Friesland over de invloed van een zoute bodem op zijn bedrijfsvoering.
Tekst: Kim Sjoers
Ontvang de Akkerbouwkrant gratis thuis op de mat
Dit, en vele andere verhalen recht uit het veld, lees je in de Akkerbouwkrant. Wil je ook de mooiste artikelen en reportages thuis op de mat?
De Akkerbouwkrant verschijnt zes keer per jaar met elke uitgave een verdiepend thema. De Akkerbouwkrant is semi-redactioneel en brengt positieve artikelen uit de markt. Met diverse reportages en praktijkervaringen komt de akkerbouwer aan het woord.
Klik hiernaast of ga naar akkerbouwbedrijf.nl/abonneren voor alle mogelijkheden.
