De consumentenprijsindex van brood is in juli 2023 uitgekomen op 134 punten (2015=100), 1 procent hoger dan twee maanden ervoor en 18 procent hoger dan in juli 2022. De index van verkoopprijzen van producenten van brood en broodproducten is uitgekomen op 131 punten in juli 2023, even hoog als in mei en 15 procent hoger dan een jaar eerder. De tarweprijs af boerderij daalde verder in juli 2023 en kwam uit op 134 punten, hetzelfde niveau als twee maanden eerder en 43 procent lager dan in juli 2022.
Ontwikkeling tarweprijs
De consumentenprijsindex van brood is in juli 2023 uitgekomen op 134 punten (2015=100), 1 procent hoger dan twee maanden ervoor en 18 procent hoger dan in juli 2022. Tot eind 2021 was de prijs van brood stabiel. Dit is sinds eind 2021 echter aanzienlijk veranderd. De broodprijs ligt nu 27 procent hoger dan toen.
De verkoopprijzen van producenten van brood en broodproducten lagen in juli 2023 even hoog als in mei 2023 en zijn met 15 procent gestegen ten opzichte van een jaar eerder. Ook de industrieprijs is sinds eind 2021 aan het stijgen.
De prijsindex van tarwe af boerderij daalde verder in juli 2023 en kwam uit op 134 punten, hetzelfde niveau als twee maanden eerder en 43 procent lager dan in juli 2022. Op dat moment lag de telersprijsindex op het hoogste niveau: 236 punten. De tarweprijs begon met een opmars in 2019. Maar sinds vorig jaar is de tarweprijs gedaald – mede op basis van positieve oogstverwachtingen voor het seizoen 2023/24.
Conflict in Oekraïne verhoogd de prijs
De prijs van tarwe wordt bepaald door de vraag, de voorraden en de oogstverwachtingen wereldwijd. Er is een stijgende vraag naar tarwe, onder andere vanuit China. De vraag betreft graan voor voer en menselijke consumptie, maar ook voor de productie van bio-ethanol. Terwijl de exportvoorraden op dit moment beperkt zijn, stagneert de export vanuit Oekraïne en Rusland (samen goed voor 30 procent van de mondiale tarwe-export) vanwege de oorlog in Oekraïne.
In Oekraïne werd minder tarwe gezaaid. Rusland kende vorig jaar een recordoogst, maar de oogst zal dit jaar lager uitvallen. Russisch graan wordt door handelssancties minder makkelijk verkocht. In juli 2023 heeft Rusland aangekondigd niet mee te werken aan een volgende verlenging van de graandeal tussen Rusland en Oekraïne die export via de Zwarte Zee mogelijke maakt. Zowel Rusland als Oekraïne exporteren daarom veel via andere routes, maar de marktsituatie blijft precair. De situatie zorgt voor volatiele prijzen op de wereldmarkt.
Vooruitzichten lijken gunstig
De vooruitzichten voor het lopende oogstseizoen (2023/2024) lijken wereldwijd gunstig, maar extreme weersituaties in sommige graangebieden zijn een onzekere factor. De crisis heeft ook impact op de beschikbaarheid van kunstmeststoffen, waarvan Rusland en Belarus belangrijke exporteurs zijn. De beperkte beschikbaarheid van kunstmest kan een negatieve invloed hebben op zowel de inzaai als de opbrengstverwachtingen.
Uitbreiding van het graanareaal
In Nederland heeft de situatie geleid tot uitbreiding van het graanareaal, in 2022 met 15.000 ha en in 2023 met nog een 6.000 ha. In totaal wordt in Nederland 2023 130 duizend hectare tarwe geteeld. De Nederlandse tarweoogst van 2022 wordt geraamd op 1,3 miljoen ton, 33 procent meer dan een jaar eerder.
De oplopende teeltkosten en de gedaalde telersprijzen maken een verdere areaaluitbreiding voor volgend groeiseizoen niet direct waarschijnlijk. Overigens bestaat de Nederlandse teelt grotendeels uit tarwesoorten die te weinig eiwitten bevatten voor het bakken van brood. Baktarwe in Nederland komt vooral uit Frankrijk en Duitsland.
Wisselende tarweprijs (nog) geen invloed op consumenten- en producentenprijs
De consumentenprijzen en producentenprijzen zijn op korte termijn weinig gevoelig voor veranderende telersprijzen. Dit komt doordat de industrie de grondstofvoorziening en de bijbehorende prijsrisico’s afdekt worden met contracten. Door de oorlog in Oekraïne en de oplopende grondstof- en energieprijzen en personeelskosten zijn de productiekosten in de bakkerijen en de logistiek kosten afgelopen anderhalf jaar echter flink hoger geworden en vertaalden zich in hogere consumentenprijzen. De gestegen productiekosten lijken zich momenteel te stabiliseren.
Bron: Agrimatie
