Hoofdfoto: Akkerbouwer Geale Miedema: "We hebben op advies van Tolsma-Grisnich gekozen voor propaan als koudemiddel en wij zijn heel tevreden over dit koelsysteem"
Geale Miedema zit samen met zijn broer Harke en schoonzus in een maatschap bestaande uit 140 hectare waarbij pootgoed de hoofdteelt is. Na het oogsten van pootaardappelen is de eerste prioriteit altijd het drogen. Daarna is het zaak kiemlustige rassen snel koud te maken. Miedema gebruikt hiervoor al een jaar of zes een natuurlijk koudemiddel van Tolsma-Grisnich bewaartechniek.
Miedema: “Pootgoed moet je steeds langer bewaren en het liefst bij drie á vier graden. Om de aardappelen goed te kunnen bewaren hebben we dus extra koeling nodig om kieming te voorkomen. Toen we zes jaar terug een nieuwe koelinstallatie kochten, hebben we op advies van Tolsma-Grisnich gekozen voor propaan als koudemiddel.”
Het advies van de bewaarspecialist om over te gaan op een natuurlijk koudemiddel was gebaseerd op het verdwijnen van synthetisch koudemiddelen in de bewaarschuur. De komende jaren zal dat proces ook verder plaatsvinden. Miedema heeft inmiddels al flink wat ervaring opgedaan met deze nieuwe manier van werken en is blij dat hij destijds al de overstap heeft gemaakt. “Wij zijn heel tevreden over het koelsysteem, ook omdat er nooit storingen voorkomen. Toen we nog met het oude systeem werkten moest er regelmatig een monteur langskomen gedurende het seizoen, dat is nu niet meer nodig en dat geeft een hoop rust.”
“Hoogwaardig pootgoed afleveren”
Miedema merkt ook dat de kwaliteit van het bewaarproduct heel goed is. “Maar een koelhuis is geen ziekenhuis. Als er geen goed product ingezet wordt, komt er ook geen goed product uit. We willen natuurlijk wel dat het product er net zo goed uitkomt als dat het erin ging en als de temperatuurinstelling van het koelsysteem goed wordt ingesteld, dan zorgt de koeling ervoor dat het pootgoed ook als hoogwaardig product kan worden afgeleverd.”
Miedema: “Nu blijft het koudemiddel helemaal aan tot buiten in de koelunit (chiller) en dat is veel simpeler en minder storingsgevoelig”
Simpel
De akkerbouwer uit het Friese Stiens merkt op dat het indirect koelen voor die zekerheid en rust zorgt. “Bij een direct koudemiddel gaat het vanuit de compressor helemaal door de verdamper in de bewaring heen en nu blijft het koudemiddel helemaal aan tot buiten in de koelunit (chiller). Dat is veel simpeler en is dus ook minder storingsgevoelig, waardoor het product in alle rust in de koeling ligt.”
Begeleiding
De professionele begeleiding vanuit Tolsma is voor Miedema een extra stimulans geweest om zes jaar geleden als één van de eerste telers over te stappen op een natuurlijk koudemiddel. “Door middel van de geavanceerde bewaarcomputer Vision Control kan Tolsma-Grisnich vanuit Emmeloord precies volgen hoe het er hier aan toegaat. Als er zich dan toch een storing zou voordoen, dan wordt dat meteen gesignaleerd.”
“Voorbereiden op ontwikkelingen”
Sicco Zijlstra komt als Tolsma-Grisnich adviseur voor Noord-Nederland regelmatig bij maatschap Miedema over de vloer en gebruikt de ervaringen van de Friezen om ook andere pootgoedtelers te overtuigen. “Twintig jaar geleden toen ik bij Tolsma-Grisnich begon dacht ik altijd: als een boer een (mechanisch) koelsysteem bij ons koopt, dan is hij voor de rest van zijn leven klaar. Maar ik weet nu beter. Technieken worden vernieuwd en koudemiddelen met een GWP boven de 2.500 worden steeds duurder. Een deel van de boeren denkt dat de koelbedrijven zelf de prijzen verhogen, maar dit is gewoon het gevolg van een wettelijke quotering en uitfasering. De middelen R404A en 507A worden vanwege die regelgeving per 2020 ook uitgefaseerd en na 2030 mag het helemaal niet meer gebruikt worden. Om deze reden bereiden wij onze klanten al jaren voor op deze ontwikkeling.”
Tolsma-Grisnich adviseur Sicco Zijlstra (links) en Geale Miedema (rechts).
Energiezuinig
Propaan heeft volgens Zijlstra ook een energie-technisch voordeel ten opzichte van synthetische middelen: “Dat komt omdat het een indirect systeem is. Als het bewaarproduct op temperatuur is en er is een koudevraag dan gaat de koeling niet op vol vermogen draaien. Het is een slim systeem dat kijkt naar de temperatuur van de koudedrager glycol. Hierdoor hoeft het koelsysteem minder hard te draaien en dat zie je ook terug op de energierekening.”
Registratielijst
Voor Miedema is die energiebesparing een mooie bijkomstigheid, maar niet bepalend: “De aardappelkwaliteit is leidend geweest bij onze keuze, maar nu we verplicht worden – als grootgebruiker die meer dan 50.000 kilowatt verbruikt – om ons energieverbruik bij te houden en te registreren is het wel prettig dat propaankoeling energiezuinig is. Met ons oude systeem, zouden we ver boven de norm zitten. Als wij een nieuw koelsysteem nodig zouden hebben, dan zou dat aspect zeker meewegen in onze overwegingen om te kiezen voor propaan.”
