De rekening-courant positie van akkerbouwbedrijven heeft zich in 2017 beter ontwikkeld dan het jaar ervoor, zo meldt ABN AMRO in de liquiditeitsmonitor akkerbouw 2017. Met name in de periode februari – mei was het saldo op de rekening hoger dan in 2016. In april 2017 piekte de stand van de rekening courant (RC) om vervolgens te zakken vanwege de teeltkosten vooral in juli. Er zijn dan grote uitgaven voor bijvoorbeeld gewasbeschermingsmiddelen, meststoffen en brandstoffen. In oktober 2017 werd de laagste stand bereikt. Daarna nam de stand van de RC flink toe door uitbetaling van bedrijfstoeslagen (december) en verkoop van gewassen. Het eindsaldo op de rekening-courant in december 2017 was gemiddeld 6.000 euro hoger dan een jaar eerder.
In de ontwikkeling van de kasstroom op een akkerbouwbedrijf is duidelijk de seizoensinvloed zichtbaar. De hogere stand van de RC in de eerste 4 maanden van 2017 zijn vooral het gevolg van wat betere productprijzen voor de oogst 2016. De prijzen lagen mede op een hoger niveau door de extreme weersinvloeden in 2016 en de daardoor ontstane schade aan gewassen in verschillende teeltgebieden. De kosten voor olie-gerelateerde producten waren aan de andere kant iets lager door de lage olieprijs en een lagere dollar. Tussen ondernemers is er veel verschil tussen de prijs die men realiseert voor de diverse producten. Dit komt door de verschillen in afzetsysteem zoals pool, contracten, vrije markt. Ook bewaring en kwaliteitsbewaking blijven een belangrijke rol in de prijsvorming spelen. Over geheel 2017 gezien bleven de financiële opbrengsten uit gewassen wat achter, maar daalden ook de kosten. Een voorbeeld hiervan zijn de energiekosten, mede doordat er meer eigen stroom wordt geproduceerd.
Bij de aardappels leek na een droog en warm voorjaar ook de oogst 2017 tegen te gaan vallen. Na de weersomslag in juli is er echter een inhaalslag gemaakt en is er een overvloedige oogst gerealiseerd. Deze was 25 % hoger dan in 2016 en 12 % hoger dan het langjarig gemiddelde. Dit leidde tot prijsdruk, ook al is de verwerkingscapaciteit van de fritesindustrie toegenomen. De kwaliteit van de aardappels is door de natte rooiomstandigheden soms problematisch. Hierdoor is in deze gevallen de bewaarkwaliteit niet goed en is men gedwongen om snel te verkopen. Voor pootgoed is het vooruitzicht wel beter hoewel de prijzen ook wat lager zullen uitvallen dan de uitstekende voorgaande jaren.
In de uienteelt hebben de weersomstandigheden een grotere invloed gehad op de productie. Wel of niet kunnen beregenen was cruciaal voor de hoogte van de opbrengst dit jaar. Landelijk is er sprake van een gemiddelde opbrengst. De markt is rustig met matige prijzen waarbij vooral Senegal steeds belangrijker wordt voor de afzetmogelijkheden en prijsvorming.
Voor granen was er wereldwijd sprake van een grote oogst, in Oekraïne zelfs een record oogst. Ook in Nederland was de opbrengst per hectare met 9,7 ton per ha hoog (+8%). De wereldvoorraad bevind zich op een hoog niveau zodat op korte termijn geen prijsstijging te verwachten is. Ook bij de suikerbieten was er sprake van recordopbrengsten met goede suikerpercentages. Hierdoor werden er incidenteel zelfs opbrengsten van meer dan 20 ton suiker per ha gerealiseerd.
Kortgezegd was 2017 een jaar met grote oogsten. Door de lage prijzen zal het bedrijfseconomisch als slecht gekwalificeerd worden. De raming voor het gemiddelde inkomen per onbetaalde arbeidsjaareenheid voor de akkerbouw komen uit op € 25.400 (-39,9%).
Figuur: Toeslagrechten stuwen rekening courant richting einde van het jaar
Bron: Bedrijveninformatienet, Wageningen Economic Research
De ontwikkeling van de stand op de lopende rekening is een resultante van bij- en afschrijvingen. Ook neveninkomsten en privé-uitgaven zijn verwerkt. In april 2017 was de stand met EUR 26.000 het hoogst. Het laagst punt lag in oktober. De grootste negatieve mutatie van het saldo lag met EUR –12.900 in juli 2017. De verwachting is dat de stand van de rekening courant voor akkerbouwbedrijven de komende maanden zal verslechteren ten opzichte van vorig jaar vanwege eerdergenoemde lage productprijzen. Producten zullen, waar mogelijk, zo lang mogelijk bewaard worden. Dit betekent een verdere daling van de RC. We verwachten dat veel ondernemers in de akkerbouw een pas op de plaats zullen maken met het doen van investeringen. Mogelijk zullen op sommige bedrijven liquiditeitstekorten ontstaan. Echter de akkerbouwsector gewend is aan volatiliteit en ondernemers kijken in de regel verder dan één oogstjaar.
Bron: ABN AMRO
